Niemiecki podatek od towarów i usług

W Niemczech, podobnie jak i w Polsce, przedsiębiorcy prowadzący działalność na terenie tego kraju zobowiązani są do płacenia podatku od towarów i usług – Polacy znają go pod nazwą VAT, a Niemcy jako Umsatzsteuer.

 

I choć nazwy te brzmią zupełnie inaczej, mowa o tej samej formie podatku pośredniego, którego mechanizmy działania wyglądają podobnie w obu krajach. Podatek ten jest naliczany na każdym etapie produkcji oraz dystrybucji towarów i usług, płaci go ostateczny konsument, a przedsiębiorca ma obowiązek rozliczenia i przekazania do urzędu skarbowego stosownych dokumentów. 

W Niemczech obowiązują trzy główne stawki podatku VAT:

  • stawka standardowa (19%), która obejmuje większość towarów i usług.
  • stawka obniżona (7%) dotycząca usług i produktów, które zaliczają się do podstawowego zapotrzebowania obywateli. Chodzi głównie o produkty spożywcze, zakwaterowanie krótkoterminowe, wydarzenia kulturalne, czy opiekę medyczną.
  • stawka 0% związana z transportem unijnym oraz międzynarodowym, która nie obejmuje transportu drogowego i kolejowego oraz niektórych środków lokomocji w zakresie żeglugi śródlądowej.

Podobnie jak w Polsce, także w Niemczech, podatek ten rozlicza się za pomocą odpowiednich dokumentów składanych do urzędu skarbowego w odpowiednim czasie. 

 

Deklaracja VAT w Niemczech

Umsatzsteuererklärung, czyli niemiecka roczna deklaracja podatku VAT, to dokument składany do niemieckiego urzędu skarbowego (Finanzamt), w którym przedsiębiorca informuje o wysokości pobranego podatku od towarów i usług oraz o kwocie podatku, którą może odliczyć (Vorsteuer). 

 

Celem tej procedury jest rozliczenie transakcji, w których przedsiębiorca występował jako podatnik VAT, a także wyrównanie różnic między podatkiem naliczonym, a podatkiem należnym. Złożenie tej deklaracji pomaga w utrzymaniu prawidłowej i transparentnej działalności gospodarczej. Ponadto, VAT jest jednym ze źródeł dochodów państwa.

 

Zgodnie z niemieckim prawem każdy przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą na terenie tego kraju jest zobowiązany do regularnego składania tej deklaracji. Obowiązek ten dotyczy także firm zagranicznych, które sprzedają towary lub świadczą usługi na terenie Niemiec i przekraczają odpowiedni próg sprzedaży oraz firm świadczących usługi transgraniczne, jeśli usługi te podlegają niemieckiemu podatkowi VAT.

 

Czy można być zwolnionym z obowiązku składania deklaracji podatkowej?

Istnieją trzy sytuacje, w których przedsiębiorcy mogą być zwolnieni z obowiązku naliczania i odprowadzania VAT w Niemczech: 

  • jeśli ich roczne obroty nie przekraczają 22 000 euro. W takim przypadku firma może skorzystać ze specjalnej formy opodatkowania nazywanej regułą małych przedsiębiorstw, czyli Kleinunternehmerregelung. 
  • jeśli wykonują usługę zwolnioną z VAT w Niemczech. Dotyczy to głównie działalności w określonych sektorach, takich jak opieka zdrowotna, edukacja, usługi kulturalne, finansowe i ubezpieczeniowe. 
  • jeśli prowadzą stowarzyszenie, którego celem nie jest działalność zarobkowa. 

 

Kiedy należy składać deklaracje?

Deklarację Umsatzsteuererklärung składa się raz w roku – zawsze do 31 lipca za rok poprzedni. Warto jednak wiedzieć, że w Niemczech funkcjonują także miesięczne lub kwartalne zaliczki VAT, nazywane Umsatzsteuervoranmeldung. Terminy ich składania są inne i zwykle obowiązują do 10. dnia miesiąca po zakończeniu okresu rozliczeniowego.

Obowiązek składania deklaracji miesięcznych lub kwartalnych zależy od wysokości obrotów w poprzednim roku. Zasady są następujące:

  • Jeśli VAT należny (Umsatzsteuer) za poprzedni rok wyniósł więcej niż 7 500 euro, należy składać deklaracje miesięczne.
  • Jeśli VAT należny wyniósł między 1 000 a 7 500 euro, deklaracje składane są kwartalnie.
  • Jeśli VAT należny wyniósł mniej niż 1 000 euro, przedsiębiorca może być zwolniony z obowiązku składania zaliczek, a rozliczenie odbywa się tylko raz w roku.

 

Wypełnienie Umsatzsteuererklärung krok po kroku

Wypełnienie i złożenie deklaracji podatkowej w Niemczech jest przeprowadzane jedynie online. Aby dokonać rejestracji VAT-u konieczne jest posiadanie niemieckiego numeru podatkowego (Steuernummer) lub, w przypadku działań międzynarodowych, europejskiego numeru podatkowego (VAT-ID). 

Całej procedury dokonuje się za pomocą systemu ELSTER, który jest niemieckim portalem internetowym przeznaczonym dla osób podlegających obowiązkowi złożenia zeznania podatkowego. Sama nazwa jest skrótem i dosłownie oznacza „elektroniczne zeznanie podatkowe”.

Poniżej znajdziesz opis procedury krok po kroku jak złożyć deklarację VAT na tej niemieckie platformie podatkowej.

 

1. Rejestracja w systemie ELSTER

Aby móc rozliczyć podatek, musisz być zarejestrowanym w systemie ELSTER (www.elster.de). Jeśli jako przedsiębiorca nie posiadasz takiego konta, zalecane jest, aby założyć je jak najszybciej z uwagi na to, że rejestracja może zająć kilka dni, ponieważ niezbędne kody aktywacyjne są wysyłane pocztą tradycyjną, co może przedłużyć cały proces.

 

2. Zalogowanie się do systemu

Po dokonaniu rejestracji zaloguj się za pomocą otrzymanych danych dostępowych.

 

3. Wybór odpowiedniego formularza

Po zalogowaniu się do systemu podejmij kolejne kroki zgodnie z poniższą instrukcją:

  • W menu głównym z lewej strony wybierz zakładkę Formulare & Leistungen (Formularze i usługi). Znajdują się tam druki dotyczące zeznania podatkowego, a także takie formularze jak m.in. podatek od wynagrodzeń, od zysków kapitałowych, od sprzedaży czy dochodowy od osób prawnych.
  • Kliknij Alle Formulare (Wszystkie formularze) i znajdź sekcję dotyczącą VAT – Umsatzsteuer. Rozwiń ją.
  • W zależności od tego, którą deklarację chcesz złożyć, wybierz albo Umsatzsteuererklärung (roczna deklaracja VAT) albo Umsatzsteuervoranmeldung (deklaracje miesięczne/kwartalne).

 

4. Wypełnienie formularza

Formularz składa się z kilku kluczowych sekcji, które musisz dokładnie uzupełnić.

 

a. Podstawowe informacje

Na początku musisz podać:

  • rok podatkowy (Steuerjahr), za który składasz deklarację (np. 2023).
  • numer podatkowy – unikalny numer nadany przez urząd skarbowy.

b. Obroty (Umsätze)

Następnie wskazujesz obroty netto (bez VAT) z tytułu sprzedaży i świadczenia usług. W tej sekcji wpisujesz:

  • sumę całkowitych obrotów netto (Netto-Umsatz) osiągniętych w danym roku.
  • obroty z różnymi stawkami VAT – standardową (19%) i obniżoną (7%).

Jeśli prowadziłeś działalność międzynarodową, np. eksport do krajów UE lub poza UE, musisz podać odpowiednie wartości dotyczące takich transakcji.

c. Należny VAT 

Podajesz kwoty VAT, które zostały naliczone na fakturach sprzedaży. System samodzielnie obliczy wartość VAT na podstawie wprowadzonych obrotów i stosowanych stawek (19% lub 7%).

d. Podatek do odliczenia (Vorsteuer)

W tej części formularza wprowadzasz kwotę VAT naliczonego, którą zapłaciłeś w ramach zakupów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kwoty te wynikają z faktur zakupowych od twoich dostawców, za które przysługuje ci prawo do odliczenia VAT.

e. Saldo podatkowe

System automatycznie obliczy, czy musisz dopłacić VAT (jeśli VAT należny jest wyższy niż odliczony), czy też przysługuje ci zwrot VAT (jeśli VAT naliczony przewyższa VAT należny).

 

5. Sprawdzenie i wysłanie formularza

Po wypełnieniu wszystkich sekcji:

  • sprawdź poprawność danych – upewnij się, że wszystkie kwoty zostały poprawnie wpisane. System ELSTER automatycznie przeprowadzi kontrolę formularza i poinformuje o ewentualnych błędach.
  • kliknij przycisk Senden (Wyślij), aby przesłać deklarację do urzędu skarbowego.

Po wysłaniu formularza system wygeneruje potwierdzenie złożenia (Sendeprotokoll), które możesz pobrać i zachować jako dowód złożenia deklaracji.

 

6. Potwierdzenie i płatność

Jeżeli twoje saldo podatkowe wskazuje na należność do zapłaty, system ELSTER poinformuje cię o kwocie oraz terminie, do kiedy należy ją uregulować. Możesz dokonać płatności przelewem bankowym na konto wskazane przez twój urząd skarbowy.

W przypadku nadpłaty VAT, urząd skarbowy zrealizuje zwrot na twoje konto bankowe.

 

7. Śledzenie statusu złożonej deklaracji

Po złożeniu deklaracji możesz monitorować status swojego rozliczenia VAT w systemie ELSTER. Urząd skarbowy prześle ci potwierdzenie przyjęcia deklaracji oraz informacje o ewentualnych zaległościach lub nadpłatach.

 

Co jeśli deklaracja VAT nie zostanie złożona?

Kary podatkowe w Niemczech są surowe dla firm, które nie przestrzegają przepisów podatkowych, nawet jeśli nie mają siedziby w tym kraju.

  • Opóźnienie w płatności VAT to kara 1% od należnej kwoty podatku miesięcznie, z dodatkowymi odsetkami za zwłokę.
  • Brak złożenia deklaracji może skutkować karą do 10% podatku należnego według deklaracji, maksymalnie do 25 000 euro.

Firmy zarejestrowane po terminie obowiązkowym zwykle unikają kar, ale w przypadku poważnych naruszeń urząd skarbowy może na nie nałożyć indywidualne sankcje.

 

Umsatzsteuererklärung – podsumowanie

Składanie deklaracji VAT to obowiązek wynikający z przepisów prawa, a więc kluczowy element prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech, niezależnie od tego, czy ma ono charakter lokalny czy też transgraniczny. 

Jest to zobowiązanie, które pomaga w utrzymaniu prawidłowej dokumentacji finansowej firmy, pozwala na uniknięcie kar podatkowych i jest gwarantem płynnej współpracy z niemieckim urzędem skarbowym. Dla wielu przedsiębiorców proces ten może wydawać się skomplikowany, jednak korzystanie z systemu ELSTER, dzięki jego przejrzystej strukturze i automatyzacji wielu obliczeń, znacznie ułatwia składanie deklaracji VAT.